Aller directement au contenu de la page
Aller directement au menu principal
Aller directement aux informations additionnelles
Synonymes : | La Tombe / TLC Marcinelle |
---|---|
Communes : | Charleroi |
Cantonnements DNF : | Thuin |
Surface : | 31.3 ha |
Coordonnées : | X Lambert : 154585 - Y Lambert : 120200 Voir la carte du site (statique) ou sa localisation avec la cartographie dynamique |
Rappel : toute circulation en dehors de la voie publique requiert l'accord préalable du propriétaire ou de son délégué. |
Le Terril des Hiercheuses, aussi dénommé Terril de la Tombe ou encore TLC Marcinelle, est localisé au sud-ouest de Charleroi, plus précisément à Marcinelle, au sein d'une zone fortement urbanisée. Il est d'ailleurs cerné par les routes, dont une voie rapide au nord. De forme conique, culminant à 220 m d'altitude, cette colline artificielle présente un versant sud encore largement dégagé avec des pentes schisteuses mobiles, tandis que le flanc nord est principalement boisé. Comme d'autres anciens terrils charbonniers, ce site est un véritable laboratoire pour l'étude de la colonisation végétale des milieux d'origine anthropique. En effet, depuis l'arrêt de l'activité du charbonnage à la fin des années 1960, une flore particulièrement diversifiée a pris progressivement possession de ces espaces arides et très ensoleillés. Les inventaires les plus récents font ainsi état de la présence d'au moins 130 espèces de plantes vasculaires y compris plusieurs éléments intéressants typiques des pelouses sèches et des éboulis comme l'oseille ronde (Rumex scutatus), la carline vulgaire (Carlina vulgaris), le galéopsis à feuilles étroites (Galeopsis angustifolia) ou encore l'épilobe à feuilles lancéolées (Epilobium lanceolatum). Avec le temps, les arbres pionniers comme les bouleaux (Betula spp.) et les saules (Salix spp.) ont constitué par endroits un boisement dans lequel évolue notamment la petite pyrole (Pyrola minor), plante relativement rare et cantonnée surtout sur les terrils en région limoneuse. La représentation des espèces exotiques et naturalisées y est cependant assez élevée, ce qui s'explique par l'environnement urbain et un réseau de jardins assez dense à proximité. Du point de vue faunistique, les espèces phares du terril sont le crapaud calamite (Bufo calamita) et l'alyte (Alytes obstetricans), deux amphibiens menacés et par ailleurs d'intérêt communautaire qui se reproduisent dans les quelques petits points d'eau disséminés sur le site. Mais le peuplement entomologique est tout aussi remarquable avec la présence de nombreux papillons, orthoptères et autres coccinelles. Cet ilot de nature d'une trentaine d'hectares bénéficie implicitement du statut de protection conféré aux espèces protégées qui y sont présentes.
Ancienne(s) commune(s) | Surface | Nouvelle(s) commune(s) | Province(s) |
---|---|---|---|
Marcinelle | CHARLEROI | HAINAUT |
Cantonnement(s) | Surface | Direction(s) |
---|---|---|
Thuin | Mons |
A compléter
Privé(s)
ONG
Communes
Région
Autres publics
Taxon | Statut de protection | Liste rouge | Statut | Année | Rep* | Protection | Source | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Animaux - Vertébrés - Oiseaux | ||||||||
Phylloscopus trochilus | Oui | Non | Nicheur probable | 2020 | J. Preud'homme | |||
Animaux - Vertébrés - Amphibiens | ||||||||
Alytes obstetricans | Oui | Non | Reproduction | 2020 | Divers obs. | |||
Bufo calamita | Oui | Oui | Reproduction | 2021 | Divers obs. | |||
Ichthyosaura alpestris | Oui | Non | 2010 | Interreg Terrils | ||||
Invertébrés - Insectes - Papillons diurnes | ||||||||
Melanargia galathea | Non | Non | 2020 | Divers obs. | ||||
Invertébrés - Insectes - Papillons nocturnes | ||||||||
Euplagia quadripunctaria | 2021 | Divers obs. | ||||||
Invertébrés - Insectes - Coléoptères - Coccinelles | ||||||||
Vibidia duodecimguttata | Non | A vérifier | 2010 | Interreg Terrils | ||||
Invertébrés - Insectes - Orthoptères | ||||||||
Oecanthus pellucens | 2010 | Interreg Terrils | ||||||
Oedipoda caerulescens | 2020 | Divers obs. | ||||||
Plantes - Plantes supérieures | ||||||||
Asplenium adiantum-nigrum | 2022 | Divers obs. | ||||||
Capsella rubella | 2015 | O. Roberfroid, P. Dawagne | ||||||
Epilobium lanceolatum | 2015 | O. Roberfroid | ||||||
Galeopsis angustifolia | 2020 | Divers obs. | ||||||
Linaria repens | 2015 | O. Roberfroid | ||||||
Myosotis discolor | 2015 | O. Roberfroid | ||||||
Petrorhagia prolifera | 2010 | Interreg Terrils | ||||||
Pyrola minor | 2016 | O. Roberfroid | ||||||
Rumex scutatus | 2020 | Divers obs. | ||||||
Plantes - Mousses - Bryophytes | ||||||||
Sphagnum squarrosum | 2020 | G. Casalanguida | ||||||
Mycètes - Lichens | ||||||||
Cladonia rangiformis | 2020 | G. Casalanguida |
Oiseaux (données J. Preud'homme, 2020): Accipiter nisus, Apus apus, Ardea cinerea, Buteo buteo, Certhia brachydactyla, Coloeus monedula (= Corvus monedula), Columba palumbus, Corvus corone, Cyanistes caeruleus (= Parus caerulea), Dendrocopos major, Erithacus rubecula, Fringilla coelebs, Garrulus glandarius, Parus major, Phylloscopus collybita, Phylloscopus trochilus, Pica pica, Prunella modularis, Scolopax rusticola, Sylvia atricapilla, Sylvia communis, Troglodytes troglodytes, Turdus merula, Turdus philomelos.
Amphibiens (données A. Laudelout 2009; Interreg Terrils 2010): Alytes obstetricans, Bufo calamita, Ichthyosaura alpestris.
Coléoptères Coccinellidae (données Interreg Terrils 2010): Adalia bipunctata, Adalia decempunctata, Calvia quatuordecimpunctata, Calvia decemguttata, Coccinella septempunctata, Halyzia sedecimguttata, Harmonia axyridis, Propylea quatuordecimpunctata, Psyllobora vigintiduopunctata, Tytthaspis sedecimpunctata, Vibidia duodecimguttata.
Orthoptères (données Interreg Terrils 2010): Acheta domesticus, Chorthippus biguttulus, Chorthippus brunneus, Chorthippus parallelus, Leptophyes punctatissima, Meconema thalassinum, Oecanthus pellucens, Oedipoda caerulescens, Phaneroptera falcata.
Lépidoptères (données Interreg Terrils 2010 + divers obs. 2015-2021): Adela reaumurella, Aglais urticae, Anthocharis cardamines, Aphantopus hyperantus, Aricia agestis, Calliteara pudibunda, Celastrina argiolus, Coenonympha pamphilus, Ematurga atomaria, Epirrhoe alternata, Euplagia quadripunctaria, Gonepteryx rhamni, Inachis io, Lycaena phlaeas, Maniola jurtina, Melanargia galathea, Papilio machaon, Pararge aegeria, Pieris brassicae, Pieris napi, Polygonia c-album, Pyronia tithonus, Vanessa atalanta.
Libellules (données Interreg Terrils 2011; M. Bonnet et J. Preud'homme, 2020): Aeshna cyanea, Anax imperator, Calopteryx sp., Coenagrion puella, Lestes viridis, Orthetrum brunneum, Pyrrhosoma nymphula, Sympetrum sanguineum, Sympetrum striolatum.
Plantes vasculaires (données O. Roberfroid, 2015; G. Casalanguida, 2020 + divers obs. 2015-2021): Acer campestre, Achillea millefolium, Agrimonia eupatoria, Allium vineale, Amelanchier lamarckii, Arabidopsis thaliana, Arenaria serpyllifolia, Arrhenatherum elatius, Artemisia vulgaris, Betula pendula, Buddleja davidii, Campanula rapunculus, Capsella rubella, Carex sylvatica, Carlina vulgaris, Cedrus atlantica, Centaurea jacea, Cerastium fontanum, Cerastium pumilum, Cerastium semidecandrum, Chelidonium majus, Clematis vitalba, Cornus sericea, Cotoneaster dielsianus, Cotoneaster horizontalis, Cotoneaster rehderi, Crataegus monogyna, Dactylis glomerata, Daucus carota, Digitaria sanguinalis, Dipsacus fullonum, Draba verna (= Erophila verna), Echium vulgare, Epilobium lanceolatum, Eragrostis minor, Erigeron annuus, Erodium cicutarium, Fagus sylvatica, Fallopia japonica, Fragaria vesca, Galeopsis angustifolia, Galium aparine, Geranium dissectum, Geranium molle, Geranium purpureum, Geranium robertianum, Glechoma hederacea, Hieracium lachenalii, Hieracium murorum, Holcus lanatus, Hypochaeris radicata, Inula conyzae, Juglans regia, Juncus tenuis, Lathyrus latifolius, Lathyrus pratensis, Leucanthemum vulgare, Ligustrum vulgare, Linaria repens, Linaria vulgaris, Lolium perenne, Lonicera periclymenum, Lotus corniculatus, Luzula sylvatica, Matricaria discoidea, Medicago lupulina, Medicago sativa, Melilotus albus, Melilotus officinalis, Melissa officinalis, Myosotis arvensis, Myosotis discolor, Oenothera sp., Origanum vulgare, Papaver dubium, Pastinaca sativa, Petrorhagia prolifera, Phalaris arundinacea, Phragmites australis, Picris hieracioides, Pilosella officinarum (= Hieracium pilosella), Pilosella piloselloides subsp. bauhinii (= Hieracium bauhinii), Plantago lanceolata, Plantago major, Poa compressa, Populus tremula, Potentilla reptans, Poterium sanguisorba (= Sanguisorba minor), Prunella vulgaris, Prunus avium, Prunus padus, Prunus serotina, Prunus spinosa, Pyrola minor, Ranunculus acris, Reseda lutea, Robinia pseudoacacia, Rosa multiflora, Rubus caesius, Rubus idaeus, Rumex acetosa, Rumex acetosella, Rumex crispus, Rumex scutatus, Sagina apetala, Sagina procumbens, Saponaria officinalis, Saxifraga tridactylites, Sedum acre, Sedum album, Sedum rupestre, Sedum spurium, Senecio inaequidens, Senecio vulgaris, Silene latifolia subsp. alba, Solidago gigantea, Sorbus aucuparia, Spergularia rubra, Tanacetum vulgare, Tragopogon pratensis, Trifolium campestre, Trifolium repens, Tussilago farfara, Ulmus minor, Verbena officinalis, Veronica hederifolia, Viburnum lantana, Vicia hirsuta, Vicia sativa subsp. segetalis, Viola reichenbachiana, Vulpia myuros.
Animaux: Harmonia axyridis.
Plantes: Amelanchier lamarckii, Buddleja davidii, Cedrus atlantica, Cornus sericea, Cotoneaster dielsianus, Cotoneaster horizontalis, Cotoneaster rehderi, Erigeron annuus, Fallopia japonica, Geranium purpureum, Hieracium piloselloides (incl. bauhinii), Juglans regia, Juncus tenuis, Lathyrus latifolius, Matricaria discoidea, Melissa officinalis, Oenothera sp., Prunus serotina, Robinia pseudoacacia, Rosa multiflora, Sedum spurium, Senecio inaequidens, Solidago gigantea.
Voir la fiche descriptive Inventaire des terrils 2018 (wallonie.be)
A compléter
Interreg Terrils